Araşdırma niyə vacibdir? – “Betty Croker”in timsalında…

İllərdir ki, marka idarə etməsi, outours, konsaltinq, təlim xidmətləri göstərən bir mütəxəssis kimi deyə bilərəm ki, istənilən biznesdə işə başlamadan öncə, araşdırma edilməlidir. Araşdırma müxtəlif tiplərdə, səviyyələrdə edilə bilər. Biznesin uğur açarı məhz araşdırmadan çıxan informasiyanın, sübutların fonunda öz əksini tapır. Qeyd edirəm ki, əgər araşdırma düzgün və dəqiq aparılıbsa, o zaman buna güvənmək olar. Bunun üçün də məhz bu prosesi mütəxəssislərə həvalə etmək lazımdır.

1950-ci ildə Betty Croker adlı bir keks markası bazara daxil olur. Dadlı, zövqlü məhsul olmasına baxmayaraq bu məhsul satılmırdı.İstehsalçılar xeyli məyus olmuşdular.Axı niyə ? İstəhsal normal, keyfiyyət mükəmməl. Bəs məhsul niyə satılmır? Bu yerdə yenə də, “günüqara” marketoloqlar işə düşür.

Aparılmış araşdırmalar ona göstərir ki, 50-ci illərdə xanımlar hazır şirniyyat məhsullarına üstünlük vermirlərmiş. Onlar tam hazır məhsul alarkən, özlərini çox pis hiss edirlərmiş. Özlərini bir ev xanımı kimi hiss etmək istəyən, 50-ci illərin xanımları hazır məhsulu buna görə almaq istəməyiblər.İstehsalçılar markalarının qürub çağı yetişmədən hərəkətə keçirlər. Beləliklə, mükəmməl bir ideya bu markanı, quyunun dibindən çıxara bilir. Onlar bəzi məhsullarında “Ev xanımları, üzərinə bir yumurta qatın” deyə bir cümlə əlavə edirlər. Yəni bu kekslər tam hazır formada satılmır, sadəcə, bir yumurta əlavə edilmədən müştərilərə təqdim edilir. Xanımlar isə bu yumurtanı sevərək əlavə edir. Bununla da, ev xanımları özlərini rahat hiss edirlər və bu məhsulda öz əməkləri olduğunu düşünüb, ciddi bir satış rekordu ilə Betty Croker kekslərini almağa başlayırlar.

Hər kəsə,uğurlu iş həftəsi arzusu ilə…..

Biz bilirik ?!

Şirkət sahibləri ilə görüşlərimiz zamanı, tez-tez “Mən” kəlməsinə rast gəlirik. Təsəvvür edin ki,şirkət böyrü üstə qalıb, batır gedir,bunların “Mən”eqosu bitmir ki, bitmir. Çox nadir hallarda, “Biz” bunu etdik deyə səslər gəlir.

Hər zaman bir düşüncəm olub.Bir şirkətin başındakı adam kimdirsə,necədirsə,onun şirkəti də o vəziyyətdədir.

Outsours və ya konsaltinq işlərimiz başlamadan öncə, mütləq surətdə araşdırma tələb olunur. Bir həkimin xəstəyə diaqnoz təyin etməsi üçün mütləq sürətdə bəzi test nümunələrinə ehtiyac vardır. Yəni tələb olunan təhlillərdən keçməlidir. Bizim işimizdə də araşdırma bu yöndən vacibdir. Daha sonra yazılan strateji plan isə reseptdir. Diaqnoz səhv qoyularsa,yalnış resept xəstəni məhv edəcək. Eyni ilə həkim-xəstə münasibətlərini düşünün.Ancaq iş buradan başlayanda,sahibkarların 70%-ın bir sözü var ki, “Mən bazarı yaxşı bilirəm,nə sualın varsa denən deyim”. Birinci sual elə o ola bilər ki,bazarı yaxşı bilə-bilə niyə bu gündəsən? Bazar payı 30%-dən ,1%-dən aşağı düşən şirkət rəhbəri mənə “uğur”larından danışır.Rəqiblərinin qiymət siyasətini belə bilməyən sahibkar,mənə “bazar”dan danışır. Öz işçilərini yalançılığa, xəbərçiliyə, ikiüzlülüyə öyrədən və bundan həzz alan “patron” mənə idarəetmədən danışır.

Yahu, şirkətiniz gözünüzün önündə əlinizdən gedir.Biz bitdi demədən bitməzmi deyirsiniz?  Siz nəyi bilirsiniz ? Sizin bildiyiniz bir şey olub ki, əvvəllər üstünüzdəkilərə güvənibsiniz, sonra sular durulduğunda o üstünüzdəki adam sizə deyir ki, gedin rəqabət aparın, artıq o dövr deyil. Bax burda sizin “patron”luğunuz ortaya çıxır. Ortaya çıxır ki,siz heç “patron” tumları qədər də deyilsiniz. Ancaq onda anlayırsınız ki,marketinqi və düzgün idarəetməni qurmaq lazım imiş. Bu lazım da gələndə, ona öz eqonuzu və “ağlınızı”göstərirsiniz.İnan çox gülünc vəziyyətə düşürsünüz.

Yaxşı bəz siz nəyi bilirsiniz? Siz öz işçilərinizə qul kimi baxmağı yaxşı bilirsiniz,siz yeri gəldi-gəlmədi özünüzlə elə eyni ağılda olan işçilərinizin səbəbsiz yerə maaşlarını kəsməyi bilirsiniz,bazarda 15-20 il onun-bunun maşası olub, ofisdə özünüzü “patron” hesab edib stolunuza gələn adi bir məktubun hansı hissəsinə münasibət bildirməyinizi başqalarından soruşmağı bilirsiniz, siz bundan artıq deyilsiniz, biz də bunu bilirik.15% içinizdə yeni düşüncəli,sabahı görə bilən sahibkarlar mənə bəs edər. Bizə bəs edər. Yetər ki,ç əkilin, tarixin arxivinə qovuşun.